Het begrip “Onbalans” is iets waar de meeste zakelijke gebruikers van energie nog nooit mee te maken hebben gehad. Zij kopen immers tegen vaste tarieven bij traditionele energieleveranciers in, waarbij de impact van onbalans verwerkt zit in de prijs. Met de komst van partijen als Slimmer Stroom, die klanten de mogelijkheid bieden om direct via de open energiemarkt tegen flexibele tarieven in te kopen, wordt het voor zakelijke gebruikers interessant om te begrijpen wat onbalans precies is, en welke impact het heeft op de totale energierekening.
Onbalans: een korte introductie
Voor verbruikers van energie is onbalans het verschil tussen het verwachte energieverbruik en het daadwerkelijke energieverbruik. Voor producenten van duurzame energie geldt hetzelfde, maar dan voor de productie van energie. Alle partijen die aangesloten zijn op het Nederlandse elektriciteitsnet zijn verplicht om de landelijke netbeheerder TenneT een zogeheten energieprogramma (E-programma) te sturen. Hierin staat een overzicht van het netto ingekochte (of verkochte) volume elektriciteit per kwartier. Dit wordt een nominatie genoemd. Het gedeelte van het daadwerkelijke verbruik (of de daadwerkelijke productie) dat afwijkt van de eerdere verwachting is de zogenaamde onbalans.
Onbalansprijzen vaak ongunstig
Wanneer het verbruik hoger is dan de ingekochte hoeveelheid, moet er een zogeheten onbalansprijs betaald worden voor shortage (tekort). Als het verbruik lager is dan de ingekochte hoeveelheid, wordt er een onbalansprijs voor surplus (overschot) uitgekeerd. TenneT publiceert dagelijks de onbalansprijzen op hun website. Deze prijzen zijn doorgaans minder gunstig dan de flexibele energieprijzen waarvoor energie wordt ingekocht en verkocht op de EPEX Day-Ahead markt. De beste manier om hoge onbalanskosten te voorkomen is dus door zo goed mogelijk te voorspellen hoeveel energie je voor elk moment van de volgende dag zult verbruiken. Ook producenten zijn bij een goede voorspelling van hun energieproductie gebaat, omdat dit voorkomt dat ze hun surplus tegen veel lagere prijzen moeten verkopen.
De rol van de PV-partij
Klanten van traditionele energieleveranciers houden zich zelden bezig met onbalans en het eerder genoemde verplichte energieprogramma. Zij dragen deze verantwoordelijkheid vaak onbewust over aan hun energieleverancier. Deze treedt hierbij op als hun zogenoemde professionele PV-partij, wat staat voor programmaverantwoordelijke partij. Een PV-partij draagt het onbalansrisico voor alle aansluitingen waarvoor deze verantwoordelijk is. Doel van een PV-partij is hierbij uiteraard het minimaliseren van het financiële risico van onbalans, door zo nauwkeurig mogelijk te voorspellen en op basis hiervan in te kopen.
De financiële impact van onbalans
PV-partijen verrekenen eventuele financiële voordelen van onbalans niet met hun klanten, omdat ze hun stroom tegen vaste tarieven verkopen. In deze tarieven zijn zelfs vaak extra verzekeringspremies opgenomen om het onbalansrisico af te dekken. Als klant van een traditionele energieleverancier betaal je dus eigenlijk voor al je ingekochte energie een te hoge verzekeringspremie. Dit is zonde, omdat het veel gunstiger is gebruik te maken van de flexibele tarieven op de EPEX day-ahead markt en simpelweg te accepteren dat er af en toe momenten zullen zijn dat je tegen de hogere onbalansprijs in moet gaan kopen.
Het beste van twee werelden?
Ook voor klanten die wel tegen flexibele tarieven in willen kopen, maar het risico van onbalans te spannend vinden, biedt Slimmer Stroom een oplossing. Zij kunnen er namelijk voor kiezen het onbalansrisico via Slimmer Stroom af te dekken door een vastgestelde en transparante surplus op de flexibele tarieven te betalen. Hierdoor profiteren klanten dus wel van deze veel lagere groothandelsprijzen, maar hoeven zij zich geen zorgen te maken over de “uitschieters” in de prijs die op sommige momenten kunnen optreden. De vraag of deze optie echt het beste van twee werelden is, hangt natuurlijk af van de behoefte en de risicotolerantie van de klant. Slimmer Stroom treedt graag met u in contact om dit samen verder in kaart te brengen.
